Duaal leren: een win-win-win!

Duaal leren is een manier van opleiden waarbij het leren niet langer exclusief plaats heeft in de campus of op school, maar waarbij de werkplek ook instaat voor een deel van de competentieverwerving.

Het is intussen iets meer dan twee jaar geleden dat de Vlaamse Regering het Duaal Leren bovenaan op de politieke agenda* plaatste. Hiermee wou de Vlaamse overheid het duaal leren ook in Vlaanderen ontwikkelen tot een volwaardig leertraject. Nu het voorontwerp van het decreet rond ‘duaal leren en de aanloopfase’ medio september principieel goedgekeurd werd, kan het duaal leren vanaf 1 september 2018 ook echt uitgerold worden. Een goede strategische keuze, volgens SYNTRA.

Duaal leren is een manier van opleiden waarbij het leren niet langer exclusief plaats heeft in de campus of op school, maar waarbij de werkplek ook instaat voor een deel van de competentieverwerving. Op zich is dit niet nieuw, want heel wat beroepsgerichte opleidingen hebben een belangrijk aandeel aan stage-uren of uren werkplekleren. Het grote verschil tussen het duale werkplekleren en het traditionele werkplekleren is dat in het duaal leren de werkplek een volwaardige leeromgeving is. Eentje die kansen biedt tot het verwerven van nieuwe leerinhouden (kennis, vaardigheden, attitudes, competenties).

Kortom, duaal leren valoriseert het werkplekleren. Bovendien wordt de mentor van de werkplek nu een volwaardige opleider. Hiermee wordt in een formele onderwijs- en opleidingscontext – eindelijk – recht gedaan aan het educatief potentieel van de onderneming, en wordt de exclusiviteit van het schoolse leren voor beroepsgerichte vorming genuanceerd.

De ambitie van de ministers Hilde Crevits en Philippe Muyters om het duaal leren in Vlaanderen te ontwikkelen tot een volwaardig en kwalificerend leertraject, juichen we bij SYNTRA al vanaf het prille begin toe. Meer nog, als netwerk profileren we ons als ambassadeur van het duaal leren. Want inzetten op duaal leren, is wat ons betreft, een goede strategische keuze. En daar zijn meerdere redenen voor.

In de eerste plaats zijn de SYNTRA het kantelpunt van de beleidsdomeinen Onderwijs en Werk. De leerplichtopleidingen worden aangestuurd door het beleidsdomein Onderwijs, terwijl de ondernemerschapstrajecten geregisseerd worden door het beleidsdomein Werk.

Daarnaast bouwden we een omvangrijk netwerk uit van en met affiniteit voor zelfstandigen en kmo’s. Met deze ondernemingen hebben we al die jaren ervaringen inzake het werkplekleren kunnen delen. Hierdoor zijn deze ondernemingen volwaardige opleidingspartners geworden.Vanuit hun werkplekbenadering houden zij de vinger aan de pols en geven ze ons bijkomende inspiratie voor een specifieke invulling van het duaal leren. Het duaal leren en de beoogde meerwaarden van het duaal leren voor zowel het leerplichtonderwijs als de opleidingen voor 18+, behoren dan ook tot het DNA van de SYNTRA. Het is zaak dat Vlaanderen ons in deze rol erkent en waardeert.

Bij het duale werkplekleren gaat veel aandacht naar die vaardigheden en competenties die in het specifieke leerbedrijf belangrijk zijn. Hier komt de nog steeds cruciale rol van het campusleren naar voor, want dankzij het campusleren worden proactief eventuele leemtes in het leerproces vermeden of geremedieerd.

Duaal leren vraagt overduidelijk om een systeemvisie en naast de lerende, de praktijkopleider uit het leerbedrijf en de docent wordt een vierde actor cruciaal: de competentiecoach. Als SYNTRA vullen we de competentiecoach vooral in als een procesbegeleider die bij de drie andere actoren intervenieert en voor een optimalisering van het leerproces zorgt.

Het duaal leren heeft nog verschillende inherente surplussen. Eén ervan is de verhoogde return-on-investment voor verschillende partijen: de lerende verwerft die competenties die de arbeidsmarkt vraagt (geen competency-mismatch), de Vlaamse overheid ziet een betere doorstroming van cursisten vanuit de beroepsgerichte opleidingen naar de arbeidsmarkt, terwijl de ondernemingen de instromende jonge medewerkers sneller kunnen inzetten op de werkvloer. Een win-win-win dus.

Ook maatschappelijk biedt het duaal leren een duidelijke meerwaarde ten opzichte van de traditionele school- en opleidingssystemen. Het is een actieve manier van leren, waarbij de aangebrachte kennis en vaardigheden functioneel en direct toepasbaar moeten zijn. Dat komt dan weer de leermotivatie ten goede. Méér jongeren zullen een kwalificatie behalen waarmee ze op de arbeidsmarkt terecht kunnen. Labels zoals de doelgroep ‘schoolmoe maar niet leermoe’ zijn niet meer van deze tijd en compleet achterhaald.

Gezien al deze positieve indicatoren juichen we vanuit SYNTRA de principiële goedkeuring van het decreet op het duaal leren en de aanloopfases sterk toe en onderschrijven we het duaal leren als een volwaardig kwalificerend leertraject.

Als SYNTRA hopen we voor de beide beleidsdomeinen als kenniscentrum en als bron van inspiratie te fungeren bij verdere implementatie van het duaal leren.

* Vlaamse Overheid, 3 juli 2015. Conceptnota bis – duaal leren, een volwaardige kwalificerende leerweg.